شرح لمعه از کتب فقهی محکم و ریشه دار حوزه های علمیه شیعی بوده و هست. این کتاب از دیرباز تا کنون متن درسی بوده است. با این حال معمولا طلابی که ذهنی عقلی و استدلالی دارند در مطالعه این کتاب -که اولین کتاب فقهی مفصل در سیر درسی حوزه است- با ابهامات مختلفی نسبت به مبانی آن و بلکه نسبت به شیوه تفکر در فقه مواجه می شوند. در غالب موارد هم تنها در جنبه های اصول فقهی به پاسخ سوالات خود می رسند و از ابعاد مختلف این کتاب استفاده نمی کنند.کتاب اشارات فقهیه بر اساس رفع همین دغدغه شکل گرفته و نگاشته شده است. پر واضح است که تامین این هدف مستلزم شرح و حاشیه نگاری بر همه شرح لمعه نیست.
این حواشی به دور از الصاق اقوال دیگران و تهیه کشکولی به نام شرح –چنانکه در برخی شروح کتب ادبیات عربی دیده می شود- در صدد تشریح مراد و برخی مبانی و روش فقهی شهیدین است. طلاب و دانشجویانی که آشنایی نسبی با مبانی فقهی و اصولی و نیز نگاه های فلسفه فقهی دارند بهتر می توانند از مطالب این شرح بهره بگیرند. «اشارات فقهیه» تلاشی است در صدد شناساندن مبانی و مختصات فقهی مذهب جعفری به نوآموزان این رشته و مطالعه آن می تواند شناختی آگاهانه تر را نسبت به رشته فقه در آنان ایجاد کرده و شور و شوق بیشتری را در تحصیل این رشته فراهم سازد.
مشخصات ظاهری:
صفحات: 579 صفحه (این کتاب مشتمل بر 181 حاشیه بر بخش متاجر از کتاب شرح لمعه (از اول تا پایان خیارات) است)
جلد: شومیز
قیمت: 110،000 تومان (با تخفیف: 750،000 تومان)
جهت تهیه کتاب، پس از اطمینان از موجودی کتاب، نسبت به واریز وجه کتاب و هزینه پستی و ارائه آدرس پستی خود اقدام کنید.
فهرست عناوینی که در این کتاب می بینید:
مقدمه
الفـ : انواع کلی شرح
بـ : تاریخچه فقه و آشنایی با خصوصیات دوران شرح لمعه
جـ: سطح بندی ملکه و مرتبه اجتهاد و معانی آن بر پایه تفاوت ادله اعتبار اجتهاد
د: درباره کتاب حاضر:
دفتر یکم: مکاسب محرمه
گفتاری در باب نسبت بحث مکاسب محرمه با کتاب بیع
فقه ماده بیع و فقه صورت بیع
علت عدم طرح ربای معاوضی در مکاسب محرمه
تشریح مقدمه شهید ثانی
بررسی اعانه بر اثم و عناصر لازم برای تحقق آن
دفتر دوم : کتاب البیع
الفصل الثانی فی عقد البیع و آدابه
القول فی عقد البیع
اعتبارات و عناوین و اسامی مختلف اشیاء در ظرف تکوین و ظروف عرف عام و خاص
معانی سه گانه اصالة الصحة در حوزه اعمال و عناوین اعتباری
اشکال و جوابی درباره تمسک به ظهور اولیه مفاهیم برای الغای قیود و ترتیب های احتمالی
ریشه اختلاف در صحت عقد فضولی
مناقشه در صدق غرر
بررسیِ کلان قاعده اقدام و دلالت آن
آیا علم به ممنوعیت شرعی یا قانونی یک کاری موجب لغویت قصد فاعل آن خواهد شد؟
عدم نقض قاعده کلی مربوط به قصد و لغویت طلب امر نا ممکن
محوریت تحقق عقلائی و عرفی بیع و ارتباط معاملی و رجوع بسیاری از شروط به آن
نکته مهمی در تحقیق اجماع
طرح یک پرسش مهم
سه رویکرد مختلف در وجه اعتبار قدرت
ملزومات و لوازم قول مشهور
معنایی جدید از بطلان در فقه و محیط عقلاء
لوازم پذیرش بطلان ظاهری
راه حلی عرفی و روان برای توجیه تعبیر شارح شهید
روش استنباطی جامع و ریشه نگر شهیدین در تفسیر ادله و پیش گیری از تثبیت تعارض
برخورد تک مرحله ای با تعارضات و عدم توجه به قرائن مبنایی و اغراض در استظهار از تعابیر فقهی و روایی
مسؤولیت مدنی مولی در برابر عبد
رعایت اعتدال در تناسب توسعه های مدنی در حق عبد با حقوق مسلوبه او در شریعت اسلام
تکلیف یک تشریف بوده و مختص شرفاء است و افراد دون مقدار جامعه گر چه موضوع قانون قرار می گیرند اما مخاطب آن نمی باشند
انواع تغییر و تقدیم قول بایع و مشتری
معنای دوم اصالت الصحه و السلامه و ابتنای آن بر کلان قاعده اقدام
لزوم تحفظ از لغویت کامل حق یکی از طرفین به وسیله تضییق اختیارات معاملی طرف دیگر بدون تحمیل خسارت مالی بر او
مبنای صحت ظاهری
القول فی الآداب
علت تفاوت تعداد مستحبات مذکور در کتب فقهی با مستحبات مذکور در کتب اخلاقی و روایی
نکاتی در باب پژوهش های مربوط به فقه قانون گذاری و فقه آداب و تربیت
63)........................................................................ قوله: و هو من اتمّ الفوائد ص 412
عدم توجه فعلی مؤمنین به این فوائد و نادره بودن فایده انگاری آنها در روابط معاملی مانع انصراف قصد به این موارد است
راه توجیه قصد مؤمنین به این فوائد و حمل رفتار آنها بر این گونه قصدها
انگاره ی القائیِ شارع مبنی بر حمل بر جهات ایمانی به هدف ترویج این ارزش ها یا حفظ و بقای آنها در جامعه
64)............................................... قوله: الرابع: عدم تزیین المتاع لیرغب فیها الجاهل ص 412
خودخواهی معاملی مطلوب و نامطلوب در بیوع و اسواق
آرامش روانی و پرهیز از هیجان از اصول فرهنگ اقتصادی و حقوق سوقیه در اقتصاد اسلامی است
مرز هیجانات کاذب و مصرف گرایانه با تزیین ممدوح و متناسب با خلقت و طبیعت اجتماعی انسان
65)........................................................................ قوله: ترک معاملة الأدنین ص 417
معامله چرک و معامله گر چرکین مساوق خبث و پریشانی است و در امور اقتصادی مذموم بوده و با زمینه بودن اقتصاد برای رشد روحی منافات دارد
66)................... قوله: و قد حورف کسب فلان اذا شدّد علیه فی معاشه کأنّه میل برزقه عنه ص 417
67)............................................. قوله: و المؤفین ای ذوی الآفة و النقص فی أبدانهم ص 418
مبانی واقع گرایانه و روش منصفانه در مراعات ضعف ظاهری و حساسیت های روحی معلولین در فرهنگ سوقیه اسلام
68).......................................... قوله: حذراً من الزیادة و النقصان المؤدّیین الی المحرّم ص 419
69)........................................................ قوله: ترک الزیادة فی السلعة وقت النداء ص 419
70)......................................... قوله: ترک السوم ما بین طلوع الفجر الی طلوع الشمس ص 419
71).......................................................... قوله: ترک دخول المؤمن فی سوم اخیه ص 420
72) قوله: و ربما استحبت اجابته لو کان مؤمناً و یحتمل الکراهة لو قلنا بکراهة طلبه لاعانته لی علی فعل المکروه! ص 421
تحیر در تعارض های فقهی و اخلاقی
راه حل تعارض در قسم اخیر
تنبیهی تربیتی
نتیجه گیری در این مساله
73)...................................................................... قوله: ترک توکل حاضر لباد ص 421
اهمیت و پیچیدگی درک و توضیح این فرع و لوازم آن به ویژه با توجه به اقتصاد امروز
وضعیت این فرع در کتب فقهی معتبر امامیه و عقد یک بحث مبسوط برای آن در شرح حاضر
تشقیق شقوق و بررسی عرفی جهت و معنای روایت مورد استناد در این فرع و تحلیل آن
روش مقایسه صدر و ذیل و غرض و سیاق کلام برای رسیدن به برداشت درست
فرصت سوزی اقتصادی و یا کاهش فرصت و رونق نیز یک ضرر مالی و سوقی محسوب می گردد
کاهش سود متعارف نوعی ضرر و خسارت سوقیه است
عدم کارآمدی رویه های متعارف و فقهِ متکفل روابط مالی جزئی برای توجیه این فروع و لوازم
جمع بندی غرض و مفاد روایت
کلام ابن همام حنفی در فتح القدیر
تمسک به تقارن این فرع با توصیه دیگری در روایات مورد استناد و اجتماع آنها در سیاق کلام واحد برای تایید تفسیر و استظهار مختار ما از معنای این فرع
مخاطب این توصیه، جمعیت و اجتماع مسلمین است و این دستور ناظر به چیزی بیش از ظروف فردی و وظایف شخصی است
علت و مستند اشتراط برخی شروط از سوی فقهاء و راویان برای این فرع به اصل معنایی بر می گردد که از خود دستور استظهار کردیم
نقد سخن مفتاح الکرامه
نهی از فاش کردن اطلاعات اقتصادی حوزه شهری به شخص بدوی با تفسیر ما از این فرع کاملا ملائم است
علت طولانی شدن توضیحات این فرع
74)........................................................................ قوله: العشرون: ترک التلقی للرکبان
این مستحبات مرجع شکل دهی به رفتار و قوانین اجتماعات دینی است
علت وضعیت خاص این فرع در کلمات فقهاء از نظر حکم به تحریم یا کراهت و تصحیح بطلان تصرفات متعقبه در صورت کراهت تکلیفی
نسبت عقد البیع و تجارت نوین و تفاوت احکام آن دو و توضیح تعلق یافتن بطلان در این مساله به تجارت نه عقد البیع
بار تکلیفی این فرع در وضعیت فقهی آزاد و ایستای مؤمنین در جوامع فاقد حاکمیت اجرائی دینی
بار تکلیفی این فرع در صورت الزام حرکت عمومی مؤمنین به سمت دینی کردن حاکمیت جامعه
احتمال جریان هر دو فرضیه در شرایط مختلف محیط واقعی و متنوع زندگی مؤمنین
کیفیت مراتب طولی واجبات -بنا بر غیری بودن همه اوامر- در راستای واجب نهایی دین و جریان مقدمه موصله و ترتب و فقد صلاحیت و قدرت در تکلیف در اوامر شرعی فردی و اجتماعی و اشاره فقهی به برخی مبانی مهم دینی
75)........................................................... قوله: الحادی و العشرون: ترک الحکرة ص 423
احتمال تفرع این فرع بر یک مبنای عمیق تر در مرتبه مالکیت آحاد در ظرف اجتماع
76)........................................................ قوله: و انّما تثبت الحکرة فی سبعة اشیاء ص 424
77)... قوله: و ما روی من التحدید بذلک محمول علی حصول الحاجة فی ذلک الوقت لأنّه مظنّها ص 426
مبنا و شیوه شهید ثانی در استظهار از این روایت و حمل عرفی آن
این فرع نیز از شؤون جمعی اولیاء صادر شده و ناظر به موضوعی جمعی است
الفصل الثالث فی بیع الحیوان
توضیح ترتیب فصول کتاب متاجر و جایگاه این فصل
78)................................................................ قوله: و هو قسمان؛ اناسیّ و غیره ص 430
الفصل الرابع فی بیع الثمار
تنقیح جایگاه، جهت و موضوع بحث در این فصل
صور و انحاء شرکت و تنقیح محل بحث
شرکت و عیب
تحلیل وضعیت اعتباری شرکت و تبیین سنخ نقصان ناشی از آن
وجه اطلاق عیب بر شرکت
تقسیم بندی خیارات با توجه به خاستگاه های موضوع، محل و معروض آنها
جایگاه حقوقی و خاستگاه معاملی خیار شرکت و عدم مقابله آن با مال
شواهد حصر عیب به مواردی که قابل مقابله با مال هستند
راه کاری تحلیلی برای جعل خیار با استفاده از تحلیل اقدام عقلائی بر بیع و پیش فرض های معنایی و انگیزشی آن
انحاء تاثیر حکمت در محدوده ظهور لفظی حکم و توسعه یا تضییق آن
نحوه علیت شرکت و عیب برای خیار و آثار ظهوری و فقهی آن
تمسک به علت اصلی تر خیار عیب و عیب دانستن فشارهای روانی و اجتماعی برای انسان کریم و محترم
نمونه دیگری از توجه شرع و فقه به مساله کرامت انسان در روابط حقوقی و مالی
قیاس در موضوع و متعلق و تفاوت آن با قیاس در حکم
تعمیم این مرتبه از کرامت به عموم افراد در دعاوی حقوقی مستلزم تمسک به مقاصد شریعت یا برخی از راه کارهای سابق ما است
امکان تاسیس اصل در مورد ظهور استناد افعال در وقوع قصدی و صدور عمدی آنها از فواعل
روش رسیدن به پاسخ در مورد این مساله
وجه و مبنای اعتبار این شرط ها
روش متعارف فقهی در حل این مساله
توضیح مبنا و معنای حق الماره در صورت تعبدی بودن آن و اختصاصش به ظرف شک
تعبد استنباطی و استدلالی به کمک توجیه تعبد عملی و فتوایی می آید
نقد و جمع بندی نگاه تعبدی
تفاوت دقیق اماره با اصل عملی ناشی از سببیت عقلائی برای کشف واقع است و نه لسان دلیل آنها
روش تشخیص اماره از امور و اصول تعبدی و عدم ارتباط آن به دلیل حجیت آنها
منهج استنباطی کلی و منطق حل مساله و تشخیص اماره بودن و یا تعبدی بودن حکم به جواز اکل الماره
بررسی تفصیلی درباره وضعیت عرفی و دلالت اجتماعی روابط باغداران و شناخت زمینه اجتماعی صدور این حکم
روش اول برای اثبات ارتکاز عرفی رضایتمندانه مالکان و نقد آن
روش دوم برای اثبات ارتکاز عرفی رضایتمندانه مالکان و نقد آن
روش سوم برای اثبات ارتکاز عرفی رضایتمندانه مالکان و نقد آن
روش چهارم برای اثبات ارتکاز عرفی رضایتمندانه مالکان با تکیه بر شخصیت ایمانی ایشان و اسلوب حکیم شارع در ترویج و ترسیخ عمدی لوازم ایمان در جامعه
تفاوت مراتب شخصیت ایمانی و لوازم تشکیکی آن و تفاوت تاثیر فقهی این انگاره در استظهار از افعال و کشف قصود
رضایت دادن به اکل الماره لازمه دشواری نیست و پذیرش عرفی تحقق چنین رضایتی آسان است
استظهار بلاغی و تفصیلی از اخبار جواز اکل الماره گواهی بر اماره بودن بیان امام (ع) نسبت به رضایت عمومی باغداران است
بررسی قرائن دلالی در روایت محمد بن مروان
بررسی روایت علی بن یقطین و توجه به زمانه و زمینه اجتماعی آن
وجه اجتماعی در جمع بین روایت ناهیه علی بن یقطین با روایات مجوِّزه
نتیجه اماره بودن بیان ائمه و تجویز ایشان توجه به قرائن مختلف در اعصار و امصار گوناگون است
نقد روش های مرسوم در تحلیل مساله جواز حق الماره و بیان روش مناسب برای بررسی آن
ادامه دارد.... (ادامه در نظرات)
